Ey Kardeş! Bilki: Allah Teala herşeye bir hikmet verdi. Hazreti Muhammed s.a.v. bu konuda şöyle buyurmuştur:
كُلُّ عُشْبَةٍ فِى اْلاَرْضِ نَابِتَةٌ فِيهَا حِكْمَةُ اللهِ ثاَبِتَةٌ
Küllü uşbetin fil ardı nâbitetün fîhâ hikmetullâhi sâbiteh.
(Yeryüzünde bitmiş olan her bitkide, Allah’ü Teala hazretlerinin bir hikmeti vardır).
Bu bölümde hatırıma gelen bazı bitkilerin özelliklerini zikrettim.
KERBÜYİNE BİTKİSİ
Kerbüyine denilen bu bitki Mısır da Nil nehrinin yakınında olur. Bu bitkiyi Tunus ve Trablus bahçelerinin kenarındada gördüm. Özellikle Şam’ın Dimeşk şehrinde ve Batıda Dira yakınında bir dağda yetişmektedir. Aynı zamanda Dirne dağında, bunun gibi başka dağlarda ve batıdaki Teştale beldesindeki dağlarda bulunur. Bu işin ehli olan bazı ariflerle görüştüm. Ellerinde bu bitkiden vardı. Bir ratıl ( 422,5.) kurşun üzerine bundan biraz konulduğu zaman, kurşun saf Altın oluyordu. Demir ateş üzerinde iken, Demir’in üzerine bundan biraz atılır ve aynı şekilde Gümüş’te serpilirse, Demir saf Gümüş’e dönüşür.
Şeyh Ebil İzzil Mağribi yakınında bulunan Kurşun madenine de bu bitkiden biraz atıldığı zaman saf Gümüş’e dönüşür. Ama Rum kurşununun bu sanatta faydası yoktur. Çünkü bu Rum kurşunu bakırla karışıktır. Bu kurşuna bu bitkiden kesinlikle koyma!
O zahit ve abit olan kardeşe dedimki; Bu bitkiyi nereden aldın? Bana: Bu bitkiyi Sinar beldesindeki Mietnadir ve Tuyüder denilen bir yerden, Fidanüz zeheb denilen bir fidandan aldığını söyledi. O belde de bu bitkiden başkası yetişmez. Arapların ve Berberilerin yanında bu bitkiye Nakdeyn denir.
Mekale beldesinden gelen bir zat gördüm. Kurşunu Altın ve Gümüşe döndürüyordu. Bu şanın ehlinden olan bazı kişiler, Tadile denen beldede ve civarında bu bitkinin yetiştiğini söylediler.
Bu bitkinin sıfatı şöyledir: Bir dal üzerinde biter ve yaprakları yuvarlak dirhem gibidir. Etrafında elek gibi nakış, kırmızılık ve bir miktarda yağ vardır. Bu bitkinin dibinden ufak karıncalar çıkar ve gölgesinde hiçbir bitki bitmez. Misk kokusu gibi kokusu olup, çiçeği sarı renklidir. Bu bitkinin üzerine arabi ayların ilk on ( 10 ) gününde semadan bir sır iner. O gecelerde bitkinin ateş gibi parladığını görürsün. Bu on gün geçtikten sonra bunun nuru gider. Geceleri bu bitkiyi aydınlığı ve ışığı ile bulursun. Gündüzleride zikrettiğimiz vasıflara göre bulursun. Kim bu bitkinin vasıflarını bilmeden belirli yerlerinden talep ederse, uzun bir kamış alıp, kamışın içine biraz toprak koyduktan sonra, vasf edilen bitki ne zaman zuhur ederse üzerine kamışın içindeki topraktan döksün. Çünkü onun yanına kim yaklaşırsa bitkinin nuru gider. Bu bitkinin üç çeşit vasfı olup, birincisini zikrettik.
İkincisi: Bu bitkinin Reyhan yaprakları gibi yaprakları vardır. Uzunluğu ise bir karıştan azdır. Yapraklarının dışı kırmızı, içi ise yeşil ve beyazdır. Yapraklarının dibindeki taneleri cevher tanesi gibidir. Çiçeği beyaz olup, çiçeğini toprağın üzerinde bulursun. Bu bitkinin yağıda vardır. Küçük karıncaların bu yağın üzerinde toplandığını görürsün. Çok kuvvetli bir kokusu vardır.
Üçüncüsü: Bu bitki üç dal üzerine biter. Yaprakları Kına yaprağı gibidir. Bu yapraktan özellikle beyaz süt çıkar. Bazılarından da kırmızı süt çıkar. Beyaz sütü olanı saf Demire dökersen Gümüş olur. Kırmızı sütü olanı Kurşuna dökersen, Altın olur. Bu bitkinin çok pis bir kokusu vardır. Karınca bu bitkiden çıkar. Bu bitki kırmızı toprakta ve büyük dağlardan başka yerde bitmez. Yapraklarında yağ vardır. Bu mübarek bitkinin birincisi yukarıda zikrettiğimiz gibidir. İkinciside Tunus ehlinin yanında İndale diye bilinir. Mağrib’lilerin yanında ise Hilaliye diye bilinir.
Üçüncüsünün çoğu sahillerde olup, özellikle Sudan beldesinde çokça yetişir. Sudan’da bu bitkiye Harmune derler. Mağribliler’de Betselhat derler. Bu mübarek bitkinin birincisi, kurşunu Altına, demiride Gümüşe çevirir. Aynı zamanda has kurşunuda Gümüşe çevirir. İkincisi ve üçüncüsü, kurşunu Altına, demiri ise Gümüşe çevirir. Aynı zamanda Gümüşü de Altına çevirir.
Bu üç vasıfla amel etmenin şekli şöyledir: Özellikle bu üç neviyi birbirine karıştırma! Her çeşidi alıp, ayrı ayrı gölgede iyice kurutursun. Bunları hacet için iyi bir yerde muhafaza edersin. Her ne zaman, Kurşunu Altına dönüştürmek istersen, o kurşunu önce bir miktar Bal ile yağla. O dövmüş olduğun bitkinin tozundan üzerine döküp, ateşin ortasınada kurşunu koy. Zaman bir müddet geçtikten sonra bundan siyah bir duman çıkar. Sonra o kurşun kızarıp sarıya döner. Daha sonra tekrar kızarır. O zaman üzerini sıcak kül ile kapadıp, o kül soğuyana kadar bırak. Bunun vaktide geceleyin yatarken koymuşsan, sabaha kadar bekletmektir. Eğer amelinde acele edersen ve kurşun ateşin ortasında iken sararıp sertleşmiş ise ateşi su ile söndürüp, onları oradan çıkar. Onu halis Altın olarak bulursun. Bu, saf Altın parçalarından daha efdaldir.
Sen! Bu hikmetin kıymetini bil ve fakirlerin hakkınıda unutma! Muhakkak ki Allah c.c. en iyi bilendir.
Has Kurşunu ve Demiri bu üç nevi ile Gümüşe çevirmek için: Saf kurşunu ve Demiri alıp, Tavuk yumurtasının beyazıyla bunların üzerlerini yağla. Ateşi az külü sıcak olan bir mangalın üzerine bunları koyup, üzerinede bu bitkiden koy. Sonra o ateşle kapadıp, yatsıdan sabaha kadar bekletirsen, o bitkinin hikmeti saf kurşun ve demir üzerine cereyan edip, saf ve net gümüşe çevirir.
