Şeyh Tamtam Samur Hindi (r.a.) hazretleri Bast ilminde dokuz mizan toplamış ve bu dokuz mizanı şöyle açıklamıştır.
Birinci mizan: Talib ve matlub isimlerini veya maksat olan şeyin isminin harflerini hurufu mukatta’ (ayrı ayrı) olarak bast edersin.
İkinci mizan: Talib ile matlubun veya maksadın olan şeyin ismi her ne ise, harflerin anasırına bakarsın. Harfler anasır yönünden aynımı değimli olduğuna bakıp, hangi anasır harfleri fazla ise, o anasır harflerini bast edersin.
Üçüncü mizan: Amel gündüz olursa gündüz, gece olursa gece kelimesinin harflerini hurufu mukatta’ olarak bast edersin.
Dördüncü mizan: İçinde bulunduğun saat kaçıncı saat ise, o saatin harflerini hurufu mukatta’ olarak bast edersin.
Beşinci mizan: İçinde bulunduğun gün hangi gün ise o günün harflerini hurufu mukatta’ olarak bast edersin.
Altıncı mizan: O güne mensub olan gezegen hangisi ise o gezegen isminin harflerini hurufu mukatta’olarak bast edersin.
Yedinci mizan: Hacetin her ne ise dört mizandan birinin (Celb, tard, sihhat ve sakam) harflerini bast edersin.
Sekizinci mizan: Amelin hayr ise hayr, şer ise şer kelimelerinin harflerini hurufu mukatta’olarak bast edersin.
Dokuzuncu mizan: Hacetinle ilgili anasır derecelerini bast edersin. Yaptığın amel ateşle ilgili ise, ateş anasırının derecelerinden ameline uygun olanını bast edersin. Bast edilen bu dokuz mizanı birinci bast adedine göre toplayıp, çıkan rakamı istintak edersin.
Bu dokuz mizanı ayrıntıları ile izah edelimki, bu ilmin isteklilerine daha kolay olsun ve daha güzel anlaşılsın.
Birinci mizan: Talib ile matlubun veya maksadın olan şey, her ne ise isimlerini hurufu mukatta’olarak bast edersin.
İkinci mizan: Talib ile matlubun veya maksat olan şeyin isimlerinde geçen harflere bakıp, hangi anasır harfleri galip ise, o anasır harflerini alıp, hurufu mukatta’olarak bast edersin.
Örneğin: Talibin ismi Hasan olsun. Bu ismin harflerine baktığımızda hangi harf adedi fazla gelirse ona riayet ederiz. Hasan isminde bir Ha, bir Sin ve bir Nun harfi vardır. Bu harflerin birinci bastına baktığımızda Nun harfinin adedinin fazla olduğunu görürüz. Ha harfinin birinci bastı 612, Sin harfinin birinci bastı 524 ve Nun harfinin birinci bastı ise 765 tir. Bunun için biz Nun harfini esas alırız. Nun harfinin unsuru topraktır. Unsuru toprak olduğu için, galip anasır topraktır. Onun için toprak harflerini bast ederiz. Ama harf yönünden baktığımız zaman bu durum değişir. Örneğin: Berrin بَرِّنْ ismini ele alalım. Bu isimde üç toprak ve bir su harfi vardır. Bu isimde harf yönünden toprak harfleri fazla geldiği için, toprak harflerini alır ve bast ederiz.
Anasırı Erbaa harflerinin yazılışı ve birinci bast adetleri şöyledir
Üçüncü mizan: Amel gündüz olursa gündüz, gece ise gece kelimesinin harflerini hurufu mukatta’ olarak bast edersin.
Gece ve gündüz kelimelerinin lisani Arabide yazılışı ve birinci bast adetleri şöyledir:
Dördüncü mizan: İçinde bulunduğumuz saat kaçıncı saat ise, o saatin kelimelerini hurufu mukatta’ olarak bast edersin.
Oniki saatin Arapça yazılışı ve bast adetleri şöyledir:
Beşinci mizan: İçinde bulunduğumuz gün hangi gün ise, o günün harflerini hurufu mukatta’ olarak bast edersin.
Günlerin Arapça yazılışı ve bast adetleri şöyledir:
Altıncı mizan: O güne mensup olan gezegenin harflerini hurufu mukatta’ olarak bast edersin.
Yedi gezegenin Arapça yazılışı ve bast adetleri şöyledir :
Yedinci mizan: Hacetin her ne ise, dört mizandan birini bast edersin. Dört mizan budur :
- Mizan: Celb, (Kendine çekmek, getirtmek).
- Mizan: Tard, (Kovmak, göndermek).
- Mizan: Sihhat, (Sağlık, iyileştirmek).
- Mizan: Sakam, (Hastalandırmak, dert ve zillet).
Bu dört mizanın Arapça yazılışı ve birinci bast adetleri şöyledir:
Bu dört mizana amel zamanında iyi sahip ol. Bunların unsurunda olan bir kimseye yaparsan Allah (c.c.) ın izniyle amelin gerçekleşir.
Bir kimseye muhabbet yapmak istersen:
جَلْبُ الْمَحَبَّةَ طَرْفَةَ الْعَينْ
Celbül mehabbete tarfetel ayn.
diye, bu cümlenin harflerini hurufu mukatta’ olarak bast edersin.
Eğer menfaati celb etmek için yapmak istersen:
جَلْبُ النَّفْعِ طَرْفَةَ الْعَينْ
Celbün nefı tarfetel ayn
جَلْبُ الْمَعَاشِ طَرْفَةَ الْعَينْ
Celbül meâşi tarfetel ayn.
جَلْبُ الْمَالْ طَرْفَةَ الْعَينْ
Celbül mâl tarfetel ayn.
جَلْبُ اَكْثَرِ النَّاسِ طَرْفَةَ الْعَينْ
Celbü ekserin nâsi tarfetel ayn.
جَلْبُ الصَّحِيحْ طَرْفَةَ الْعَينْ
Celbüs sahîh tarfetel ayn.
Cümlelerinden muradına münasip olan birini alıp, harflerini bast edersin. Şayet hastayı iyileştirmek istersen:
جَلْبُ الصِّحَّتْ طَرْفَةَ الْعَينْ
Celbüs sihhat tarfetel ayn.
diye, bu cümlenin harflerini hurufu mukatta’ olarak bast edersin.
Birine düşmanlık yapmak veya iki kişiyi birbirine düşürmek ve düşman yapmak istersen:
َجلْبُ الْعَدَا وَتَ طَرْفَةَ الْعَينْ
Celbül adâvete tarfetel ayn
diye, bu cümlenin harflerini hurufu mukatta’ olarak bast edersin.
Eğer bir kimseyi hastalandırmak istersen:
جَلْبُ السَّقَمْ طَرْفَةَ الْعَين
Celbüs sakam tarfetel ayn
diye, bu cümlenin harflerini hurufu mukatta’ olarak bast edersin.
Bir kimseyi hastalığından kurtarmak istersen :
طَرْدِالسَّقَمْ وَ اِرْجَا وَالصِّحَّتْ طَرْفَةَ الْعَينْ
Tardıs sakam ve ircâ ves sihhat tarfetel ayn.
diye, bu cümlenin harflerini hurufu mukatta’ olarak bast edersin.
Bir kimseye düşmanlık yapmak istersen:
طَرْدِ الْمَحَبَّةَ طَرْفَةَ الْعَينْ
Tardıl mehabbete tarfetel ayn.
diye, bu cümlenin harflerini hurufu mukatta’ olarak bast edersin.
Vahşi hayvanların mizanı Vuhuş’tur. Bunu:
جَلْبُ الْوُحُوشْ طَرْفَةَ الْعَينْ
Celbül vuhûş tarfetel ayn.
diye, harflerini hurufu mukatta’ olarak bast edersin.
Haşeratın mizanı Hevam’dır. Bunu:
جَلْبُ الْهَوَامْ طَرْفَةَ الْعَينْ
Celbül hevâm tarfetel ayn.
diye, bu cümlenin harflerini hurufu mukatta’ olarak bast edersin.
Karada yaşayan hayvanların mizanı Devab’tır. Bunu:
جَلْبُ الدَّوَابُ طَرْفَةَ الْعَينْ
Celbüd devâbü tarfetel ayn.
diye, harflerini hurufu mukatta’ olarak bast edersin.
Denizde yaşayan hayvanların mizanı Devabül bahr’dır. Bunu:
جَلْبُ الدَّوَا بُ الْبَحْرِ طَرْ فَةَ الْعَـينْ
Celbüd devâbül bahri tarfetel ayn.
diye, harflerini hurufu mukatta’ olarak bast edersin.
Balıkların mizanı Semak’tır. Bunu:
جَلْبُ السَّمَاكْ طَرْفَةَ الْعَينْ
Celbüs semâk tarfetel ayn.
diye, bu cümlenin harflerini hurufu mukatta’ olarak bast edersin.
Kuşların mizanı Tuyur’dur. Bunu:
جَلْبُ الطُّيُورْ طَرْفَةَ الْعَينْ
Celbüt tuyûr tarfetel ayn.
diye, bu cümlenin harflerini hurufu mukatta’ olarak bast edersin.
Yağmur un mizanı Matar’dır. Bunu:
جَلْبُ الْمَطَرْ طَرْفَةَ الْعَينْ
Celbül matar tarfetel ayn.
diye, bu cümlenin harflerini hurufu mukatta’ olarak bast edersin.
Rüzgarın mizanı Riyah’tır. Bunu:
جَلْبُ الرِّيَاحْ طَرْفَةَ الْعَينْ
Celbür riyâh tarfetel ayn.
diye, bu cümlenin harflerini hurufu mukatta’ olarak bast edersin.
Bulutların mizanı Sehab’tır. Bunu:
جَلْبُ السَّحَابْ طَرْفَةَ الْعَينْ
Celbüs sehâb tarfetel ayn.
diye, bu cümlenin harflerini hurufu mukatta’ olarak bast edersin.
Yapacağın amele uygun olan mizanlardan birini bast edersin. Birşeyi getirtmek celb, göndermek ise tard dır. Getirtmek için celb, göndermek için tard kelimesini bast edersin. Ama her ikisinede (Celb ve Tard) “Tarfetel ayn“ cümlesini ekleyerek bast edersin.
Sekizinci mizan: Amelin hayr ise hayr, şer ise şer kelimelerinin harflerini hurufu mukatta’ olarak bast edersin.
Hayr ve Şer kelimelerinin Arapça yazılışı ile bast adetleri şöyledir:
Dokuzuncu mizan: Hacetinle ilgili anasır derecelerinin harflerini hurufu mukatta’ olarak bast edersin. Her unsurun dört derecesi vardır. Bazı havas ilmi alimlerinin yanında Su unsurunun beş derecesi vardır.
